مشکلات عضلانی و استخوانی در سالمندان
یکی از شایع ترین بیماری ها در سالمندان پوکی استخوان و ضعف عضلانی است.
استخوان دارای بافت زنده است و عملکرد آن در بدن افراد با گذشت زمان تغییر می کند .
فرآیند رشد در بافت استخوان
فرآیند رشد در بافت استخوان به این صورت است که درگذر زمان استخوان های جدید جایگزین قدیمی می شود اما با افزایش سن سرعت جایگزینی آن به شدت کاهش می یابد و سبب می شود استخوان فرد به شدت شکننده شود که به آن پوکی استخوان گفته می شود و لقب بیماری خاموش را دارد .
پوکی استخوان
پوکی استخوان می تواند باعث شکستگی در استخوان های فرد بیمار شود و توانایی راه رفتن را می تواند از فرد بیمار سلب کند و باعث بد فرم شدن و کوتاه شدن استخوان های فرد بیمار می شود.
به گونه ای است که حتی کوچکترین ضربه مانند : افتادن و یا فشارهای بسیار خفیف مانند: خم شدن، سرفه و…. می تواند باعث شکستگی استخوان شود. بیماری پوکی استخوان معمولاً در افراد بالای 60 سال سن به وجود می آید اما به این معنی نیست که در افراد سن پایین تر رخ ندهد .
پوکی استخوان معمولا در بانوانی که دچار یائسگی شدند آغاز می شود و تضعیف در رشد استخوان ها به وجود می آید . با افزایش سن شدت این بیماری افزایش می یابد پس باید از همان دوران جوانی تمهیدات لازم جهت استحکام سازی استخوان را انجام دهند.
عوامل تاثیر گذاری روی بیماری پوکی استخوان برای افراد سالمند
- سن: یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر روی این بیمار سن فرد است با افزایش سن سرعت جایگزینی و رشد استخوان های جدید به شدت کاهش می یابد.
- جنسیت: بیماری پوکی استخوان بیشتر در بانوان رخ می دهد.
- نژاد: اگر رنگ پوست فرد سفید و هم چنین دارای نژاد آسیایی باشد، بیشتر در معرض بیماری پوکی استخوان قرار می گیرد.
- پیشینه خانوادگی: بیماری پوکی استخوان به وراثت نیز وابسته است یعنی اگر اعضای خانواده بیماری پوکی استخوان داشته باشد امکان اینکه فرد در معرض بیماری پوکی استخوان قرار گیرد بسیار زیاد است.
- جثه افراد: در این بیماری اندازه اسکلت فرد بسیار مهم است یعنی هرچه فرد اسکلت بدنی کوچکتری داشته باشد بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرد زیرا ممکن است با افزایش سن فرد توده استخوانی بدنی کمتری داشته باشد.
تاثیر هورون های بدن در بیماری پوکی استخوان
میزان هورمون در بدن افراد می تواند باعث به وجود آمدن پوکی استخوان در افراد شود مانند:
-
- هورمون های جنسی: کاهش هورمون های جنسی مانند استروژن در بانوان که با یائسگی به وجود می آید یکی از دلایل بیماری پوکی استخوان است .
با افزایش سن مردان میزان تستوسترون بدن کاهش می یابد و زمینه بیماری پوکی استخوان می شود .
- تیرویید: پر کاری تیروید یکی از دلایل بیماری پوکی استخوان است که باید حتما با استفاده از داروهای مناسب کنترل شود .
علائم بیماری پوکی استخوان
در ابتدا این بیماری علائمی از خود نشان نمی دهد اما با گذر زمان و تضعیف استخوان ها علائمی از خود نشان می دهد.
مانند:
- کاهش قد فرد در گذر زمان
- خمیدگی ستون فقرات
- درد گردن و کمر
- شکننده بودن استخوان بسیار راحت تر از یک استخوان نرمال
- تغییر در فرم ظاهری بدن
- کاهش میزان استروژن در زنان
یکی از راههای تشخیص پوکی استخوان انجام آزمایش تراکم استخوان است که این آزمایش میزان پوکی استخوان فرد را نشان می دهد.یعنی اگر در افراد به خصوص سالمندان میزان تراکم استخوان کم باشد نشان دهنده ی پوکی استخوان است اگر تراکم استخوان در فرد کمتر از 2/5- باشد نشان دهنده پوکی استخوان شدید است که بسیار خطرناک است.
رفتارها و عادات هایی که باعث تشدید پوکی استخوان می شود
برخی از رفتارها و عادات باعث تشدید پوکی استخوان در افراد سالمند می شود،
مانند:
- کاهش تحرک و فعالیت بدنی: اگر فرد فعالیت های بدنی مانند ورزش و تحرک هایی که باعث تعادل می شود انجام ندهد باعث بروز و تشدید پوکی استخوان می شود
- استفاده از نوشیدنی های الکلی که سبب تشدید بیماری پوکی استخوان می شود
- مصرف دخانیات
مصرف مواد غذایی که باعث کاهش جذب کلسیم در بدن می شود مانند: نمک، روغن های هیدروژنه ، غذاهای سرشار از ویتامینA ، سبوس گندم، حبوبات و کافئین
رژیم غذایی افراد سالمندی که دارای پوکی استخوان هستند باید دارای مواد مغذی باشد که تا حد امکان استخوان های فرد سالمند محکم شود. مانند: پروتئین ها، ویتامینD، ویتامینC، کلسیم، منیزیم و ویتامینK که باعث بهبود پوکی استخوان می شود.
مراقبت از سالمندان دارای بیماری پوکی استخوان
مراقبت از افراد سالمند که دارای بیمار پوکی استخوان حاد هستند بسیار بهتر است توسط پرستاران سالمند انجام شود که دارای تجربه و مهارت کافی هم چنین اطلاعات مناسب درباره بیماری پوکی استخوان را داشته باشند. زیرا ممکن است فرد سالمند دچار اختلال در حرکت شود و افتادن فرد منجر به شکستگی هایی مانند: شکستگی مچ، ستون فقرات، لگن و… شود.
پرستار سالمند می تواند با مراقبت از سالمند از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری کند هم چنین پرستار فرد سالمند می تواند با مراقبت و برنامه ریزی دقیق برای داروهای سالمند سبب بهبودی بیماری سالمند شود.