توجه به شیوع پلی فارماسی در پرستاری سالمندان
پلی‌فارماسی به مصرف همزمان چندین داروی مختلف توسط یک فرد گفته می‌شود. این پدیده معمولاً در سالمندان بیشتر دیده می‌شود به دلیل داشتن بیشترین نیاز به درمان‌های مختلف برای بیماری‌های مزمن و شایع مانند فشارخون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، آرتروز، و غیره. این افراد ممکن است داروهای مختلفی را همزمان مصرف کنند که به هدف مدیریت بیماری‌هایشان تجویز شده‌اند.
پیشگیری از پلی‌فارماسی در سالمندان
پلی‌فارماسی در سالمندان می‌تواند عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشد، زیرا بدن آنها ممکن است به دلیل سن و شرایط بهداشتی مختلفی حساسیت بیشتری داشته باشد. برای جلوگیری از پلی‌فارماسی در سالمندان، مهم است که تمام داروهایی که مصرف می‌کنند به دقت تجویز شده و تنظیم شوند. این نیاز به هماهنگی بین پزشکان مختلف (مثلاً پزشک خانواده، متخصص قلب، متخصص دیابت و …) و استفاده از یک دارونامه کامل و به‌روز می‌باشد.
خطر عوارض دارویی با افزایش میزان داروهای مصرفی افزایش می یابد. همه ی سالمندانی که بیش از پنج دارو به منظور درمان شرایط خود مصرف می کنند، خطر عوارضی چون واکنش و تعامل دارو-دارو در آنها افزایش می یابد. طی مطالعات انجام شده عواقب پلی فارمسی شامل واکنشهای مضر دارویی ADR، سندرم سالمندی و افزایش میزان مرگ و میر می باشند.
ADR
عوامل مختلفی در ایجاد ADR نقش دارد. در اغلب موارد به علت تغییرات فارماکوکینتیک، خطاهای ناشناخته، واکنش داروهای، خود درمانی و دانش ضعیف در مورد داروهای مصرفی می باشد. نارسایی حاد کلیه یک عارضه جدی ناشی از ADR می باشد که می تواند باعث نارسایی بسیاری از ارگانهای بدن شده و سرانجام منجر به مرگ شود. آنتی ترومبوتیک ها و NSAID ها بیشترین و شایعترین داروهای مصرفی در سالمندان هستند که بروز عوارض ناخواسته ی آنها در سالمندان بیشتر است مثال وارفارین آنتی ترومبوتیکی است که پنجره درمانی باریکی دارد و خطر تداخل دارو – دارو و عوارض جانبی بالایی دارد . همچنین به دنبال مصرف بیش از حد NSAID خونریزی گوارشی اتفاق می افتد. بیمارانی که بیماری عروق کرونر، آسم، COPD دارند، ریسک بالایی جهت واکنشهای مضر دارویی دارند.
عوارض پلی فارمسی
مشکلات عفونت ادراری و مشکالت خواب از شایعترین عوارض پلی فارمسی در دسته ی سندرم سالمندی هستند و در واقع تجویز آنتی بیوتیک ها برای مشکلات ادراری عامل مهم این عوارض هستند . به طور کلی خونریزی های گوارشی و نارسایی کلیه از جمله شایعترین عوارض ADR هستند که سالمندان را درگیر می کند.
راهبردهای پیشنهادی جهت کاهش عوارض دارویی ناشی از پلی فارمسی در سالمندان شامل:
– انتخاب اهداف درمانی برای هر بیمار در پیشگیری از مصرف غیر ضروری دارو
– شناسایی گروه های در معرض خطر
– پایش منافع و عوارض جانبی دارو به صورت دوره های مرتب
در نتیجه
بنابراین در مقوله پرستاری سالمندان، کنترل بروز عوارض ناخواسته دارو ، پایش مداوم بیمار در طول درمان، آموزش به بیمار توسط پرستار ضروری می باشد. دانش پرستاری در رابطه با داروهای کاملآ نامناسب می تواند با دقت عوارض جانبی داروها را مانیتور کند و آگاهی سالمندان را در مورد بیماری ها و شرایط نگران کننده خاص هر دارو افزایش دهد. همچنین، برای کاهش ریسک پلی‌فارماسی، سالمندان باید پزشکان خود را در جریان همه داروهایی که مصرف می‌کنند قرار دهند. از جمله داروهایی که توسط پزشکان تجویز می شود و همچنین مکمل‌ها یا داروهایی که بدون نسخه خریداری می شود.
ADR: Adverse Drug Reaction عوارض ناخواسته دارویی
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov، https://www.sciencedirect.com